Yeni Yayın Kurmak ve Onarmak: Mimar-Restoratör Mualla Eyüboğlu (1919-2009)

İstanbul Araştırmaları Enstitüsü’nün yeni kitabı Kurmak ve Onarmak: Mimar-Restoratör Mualla Eyüboğlu (1919-2009) yayımlandı. Işıl Çokuğraş ve C. İrem Gençer’in birlikte kaleme aldıkları kitapta Türkiye’nin ilk kadın mimarlarından Mualla Eyüboğlu’nun kişisel arşivi temel alınarak hayatı ve 1940’lardan 1980’lere kadar süren meslek yaşantısı inceleniyor.

Suna ve İnan Kıraç Vakfı İstanbul Araştırmaları Enstitüsü (İAE), yayınladığı araştırma kitaplarıyla İstanbul’a ilişkin akademik literatürün gelişmesine katkı sunmaya devam ediyor. İAE’nin İstanbul Araştırmaları Dizisi’nden çıkardığı yeni kitabı, Kurmak ve Onarmak: Mimar-Restoratör Mualla Eyüboğlu (1919-2009) Türkiye’nin ilk kadın mimarlarından Mualla Eyüboğlu’nun hayatını ve 1940’lardan 1980’lere kadar süren meslek yaşantısını anlatıyor. Yazarlar Işıl Çokuğraş ve C. İrem Gençer’in kitapta inceledikleri otobiyografik notlar, mektuplar, aile fotoğrafları, mesleki defterler, çizimler, yapı fotoğrafları ve restorasyon süreçlerine ait yazışmalar dönemin mimarlık ve restorasyon, düşün ve uygulama ortamını kavramaya yardımcı oluyor.

Anadolu’yu odağına alan mimar Mualla Eyüboğlu Erken Cumhuriyet dönemi mimar profilinden farklı olarak kendine özgü bir yol ve kimlik inşa eden Mualla Eyüboğlu, Türkiye’de ismi anılan az sayıdaki kadın mimardan biri. 
Kariyerinde Anadolu’yu ön plana çıkaran Eyüboğlu, köye romantik bakışın ötesine geçerek Anadolu’nun sorunlarını ve çıkmazlarını gören, Anadolu’ya karşı sorumlu hisseden bir meslek insanı olarak Cumhuriyet’in en önemli girişimlerinden olan Köy Enstitüleri’nin kuruluşunda aktif rol aldı. Sosyal yapısında etnik çeşitlilikler barındıran Trabzon’da geçen çocukluğu ve farklı Anadolu kültürlerini deneyimlediği Köy Enstitüleri yılları onu dönemin mimarlarından ayıran ve mesleğe bakışını belirleyen etkenler oldu. Eyüboğlu’nun Köy Enstitüleri’ne ait çizim, not ve fotoğrafları, bu projelerin nasıl ve hangi koşullarda tasarlanıp hayata geçirildiğini ve Enstitülerde öğrencilere nasıl bir eğitim verildiğini ortaya koyuyor. 

Payitaht eserlerinin onarımına giden kariyer yolculuğu Mualla Eyüboğlu, kariyerinin sonraki dönemlerinde İstanbul’daki tarihi yapıların restorasyonunda görev aldı. Kitapta, mimarın Topkapı Sarayı (özellikle Harem Dairesi), Rumeli Hisarı, Siyavuş Paşa Kasrı, Şerifler Yalısı ve Ayasofya’nın bazı birimlerinde yürüttüğü onarım çalışmaları; hasar tespitleri, onarım önerileri, keşif raporları, krokiler, notlar, resmi yazışmalar ve fotoğraflar eşliğinde incelenirken aynı zamanda alanın önde gelen aktörlerine ve restorasyon uygulamaları etrafında gelişen mesleki tartışmalara da yer veriliyor.

Kurmak ve Onarmak: Mimar-Restoratör Mualla Eyüboğlu (1919-2009) kitabına, kitapçıların yanı sıra Pera Müzesi Artshop’tan ulaşmak mümkün.